İlk bilgisayar oyunlarından birinin pong olduğunu biliyor muydunuz? 70’li yıllarda Allan Alcorn adında bir programcı bilgisayar için nasıl bir oyun yapabilirim diye hayal etmiş. Sonra geçmiş klavyesinin başına satır satır kodlamış beynindeki bu hayali. Adına da Pong demiş. Pin pon gibi. Zaten bu hayalini kurarken masa tenisini düşünerek yola çıkmış. Oyunu ilk kez bilgisayarın başına geçen biri bile çok kısa sürede öğrenebilir. Klavye ya da mouse kullanarak bir kaç denemenin ardından mantığını çözüyorsunuz. Biz insanlar için bunu yapmak çok kolay. İstediğimiz şeyleri yapmak bir tık uzağımızda...
Peki aynı şeyi bir maymun yapsa? Pong oynamayı öğrense... Geçtiğimiz günlerde tam da bunu yapan bir şebekle tanıştık. Oyuncumuzun adı Pager. Biz insanlar gibi o da Pong oynamayı çok seviyor. Fakat bizden farklı olarak Pager elini bile kullanmadan sadece beyin sinyalleriyle bu oyunu oynayabiliyor. Çünkü onun beynine yerleştirilmiş bir çip var ve izlediğiniz görüntüler bu konuda yapılan en ileri seviye deneyde kaydedildi.
Makaklar, insanlarla beraber en yaygın primat cinsi. Köpeksi maymun ya da şebek olarak da biliniyor. Hayvan deneylerinde, özellikle sinir bilimde görsel algı ve görsel sistemlere ilişkin deneylerde çeşitli makak türleri yaygın olarak kullanılıyor.
Pager adlı bu makak da dünyadaki milyarlarca diğer maymun gibi beynini yaratıcı bir şekilde kullanmak zorunda. Doğada bu şekilde besin buluyor ve hayatta kalıyor. İçinde bulunduğu bu oda doğanın dijital bir kopyası. Arkaya yansıtılmış ormanda gerçek bir muz bulabilmesi imkansız. Ama o yine de karnını doyurmanın bir yolunu bulmuş.
Karşısındaki bilgisayar ekranında küçük bir kursör var. Sağ eliyle tuttuğu kol yardımıyla o kursörü turuncu karenin üstüne götürürse ağzındaki pipete muz suyu gönderiliyor. Bugüne kadar buna benzer sayısız deney yapıldı. Bu deneylerde önlerine konulan problemleri çözen hayvanların hızlı öğrenebilme becerilerini görmek artık hiç de şaşırtıcı değil.
Şaşırtıcı olan şey bu deneyde öğrenmeye çalışanın maymun değil, bir bilgisayar olması. Bu bilgisayar, Pager eliyle kursörü hareket ettirirken beynindeki elektrik sinyallerini anlamaya çalışıyor. Pager’ın kafasındaki bazı bölgelerde tüylerin az olduğunu görebilirsiniz. Çünkü 6 hafta önce bir ameliyatla beyninin her iki yarısına Neuralink çipleri yerleştirilmiş.
Neuralink, Elon Musk tarafından kurulan bir nöroteknoloji şirketi. Hatırlarsanız geçtiğimiz yıllarda hem bu girişimden bahsetmiş, hem de bu şirketin domuzlar üzerinde gerçekleştirdiği bir deneyi canlı yayında sizlere aktarmıştım. Kafatasının hemen altına yerleştirilen çiplerin en önemli özelliklerinden biri elektrik sinyallerini bluetooth bağlantısıyla aktarabilmesi.
İşte Pager adlı bu şebeğin, eliyle ekrandaki kursörü turuncu alanlara götürmek için beyninde ne gibi sinyaller oluşturduğunu, bir cep telefonu uygulamasıyla takip edebiliyorsunuz. Kafasına yerleştirilen çipler bu sinyalleri gerçek zamanlı ve kablosuz olarak yayınlıyor.